O‘zbekiston Respublikasida mahsulotlarni sertifikatlash tartibi muvofiqlikni baholashning rasmiy shakli bo‘lib, muvofiqlik sertifikati yoki muvofiqlik deklaratsiyasini berishni o‘z ichiga oladi. Baʼzi mahsulot turlari uchun xabarnoma berilishi mumkin.
Muvofiqlik sertifikati - muvofiqlikni baholash obyektlarining texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarda belgilangan talablarga muvofiqligini tasdiqlovchi hujjatdir.
Muvofiqlik to‘g‘risidagi deklaratsiya - ishlab chiqaruvchi, ishlab chiqaruvchining vakolatli vakili, sotuvchi yoki import qiluvchi muomalaga chiqariladigan mahsulotning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini tasdiqlaydigan hujjat.
Muvofiqlikni deklaratsiyalash - mahsulotning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini majburiy ravishda tasdiqlash shakli.
Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar - texnik reglamentlar va standartlar.
Sertifikatlashtirish muvofiqlikni baholash organi tomonidan muvofiqlikni baholash obyektlarining texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarda belgilangan talablarga muvofiqligini tasdiqlash tartib-taomilidir. Mahsulotning muayyan turlarini sertifikatlashtirish uchun qo‘llaniladigan sertifikatlashtirish sxemalari, arizachilarning doirasi tegishli texnik reglamentlarda belgilanadi. Muvofiqlik sertifikati, basharti tanlangan muvofiqlikni tasdiqlash sxemasiga binoan barcha tartib-taomillarning bajarilishi ijobiy natijalar bergan bo‘lsa, muvofiqlikni baholash organi tomonidan arizachiga beriladi. Muvofiqlikni tasdiqlash majburiy yoki ixtiyoriy ravishda bo‘lishi mumkin. Texnik reglamentlarda belgilangan muvofiqlikni majburiy ravishda tasdiqlash quyidagi shakllarda amalga oshiriladi: muvofiqlikni deklaratsiya qilish; majburiy sertifikatlashtirish. Muvofiqlikni ixtiyoriy ravishda tasdiqlash ixtiyoriy sertifikatlashtirish shaklida amalga oshiriladi.
O‘zbekiston Respublikasida majburiy sertifikatlashtirilishi lozim bo‘lgan mahsulotlar ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining tegishli qarori bilan tasdiqlanadi.
Muvofiqlik sertifikatini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar ro‘yhati, Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 6-iyuldagi 318-son qaroriga 2-ILOVAsi 13-bandida ko‘rsatib o‘tilgan. Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 14-avgustdagi 502-son qaroriga 2-ILOVAsi 10-bandida ko‘rsatib o‘tilgan
"EURO PROF TEST" MCHJ sertifikatlashtirish organi tomonidan akkreditatsiya sohasiga muvofiq, elektrotexnika mahsulotlarini, uy-ho‘jalik idish-tavoq mahsulotlari, avtotransport vositalarini srtifikatlashtirish ishlari amalga oshiriladi.
“EURO PROF TEST” MChJ negizidagi Sertifikatlashtirish organida (SO) mahsulotni sertifikatlashni tashkil etish va o’tkazish « Mahsulotlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish va muvofiqlikni baholash tartiblariga oid nizomlarni tasdiqlash to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 14.08.2024 yildagi 502-sonli qaroriga, hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 6-iyuldagi 318-son qaroriga 2-ilovasidagi “Mahsulotni standart talablariga muvofiq sertifikatlashtirish tartibi to‘g‘risida” nizomga muvofiq amalga oshiriladi.
Mahsulotni sertifikatlash yuqorida keltirilgan qonunchilikda nazarda tutilgan holda VMning 502-sonli qaroridagi 1C; 2C; 3С; 4С; 5С; 6С; 7С; 8С; 9С sxemalar va VMning 318-sonli qaroridagi 3, 4 va 7 sxemalar bo’yicha “EURO PROF TEST” MChJ negizidagi Sertifikatlashtirish organida (SO) amalga oshiriladi. Sertifikatlash sxemasi har bir aniq holatda Sertifikatlashtirish organi tomonidan arizachining takliflari, hajmi va yetkazib berish muddati, sinov usullari, uning barqarorligini buzilish xavfi, shuningdek, mahsulotning iste’molchilar uchun potentsial xavfini hisobga olgan holda tanlanadi.
MSS doirasida mahsulotlarni sertifikatlashtirishni amalga oshirish uchun ariza beruvchi O‘zbekiston Respublikasi foydalanuvchilarini identifikatsiya qilish bo‘yicha “Yagona darcha” yagona axborot tizimi orqali veb-saytga ariza beradi havolasi (https://singlewindow.uz/). Keyingi bosqichda SO O‘zbekiston Respublikasi foydalanuvchilarini identifikatsiya qilish bo‘yicha yagona axborot tizimidagi “O‘zstandart” agentligining E-sertifikat platformasi https://sertifikat.tris.uz/ veb-sayti orqali arizani qabul qiladi.Ariza beruvchi http://singlewindow.uz sayti orqali ariza topshirayotganda quyidagi hujjatlarni ilova qilishi kerak:
• ishlab chiqarilgan mahsulotlar uchun me’yoriy hujjat nusxasi (mavjud bo’lsa);
• mahsulot yorlig’i namunasi yoki mahsulot haqida ma’lumot;
• mahsulotda foydalaniladigan intellektual mulk ob’ektlariga bo’lgan huquqlarni tasdiqlovchi tegishli ob’ektni ro’yxatdan o’tkazish to’g’risidagi muhofaza hujjatining (guvohnoma, patent yoki ularga ilova) nusxasi yoki undan foydalanish uchun litsenziya shartnomasining nusxasi (mavjud bo’lsa);
• O‘zbekiston Respublikasi bojxona hududiga yetib kelganlik belgisi bilan jo‘natish hujjatining nusxasi (yo‘l varaqasi, schyot-faktura, invoys);
• import qilinadigan tovarlarning aniq hajmi (miqdori).
Arizaning ijobiy tahlili natijalariga ko‘ra, SO uni olingan kundan boshlab ikki kundan kechiktirmay, mahsulotni sertifikatlashtirishning belgilangan tartibidan kelib chiqqan holda, sertifikatlashtirishning barcha asosiy shartlarini o‘z ichiga olgan qaror to‘g‘risida ariza beruvchiga xabar beradi. Qarorda sertifikatlashtirish chizmasi, talab qilinadigan me’yoriy hujjat, muvofiqligi uchun sertifikatlash o’tkaziladi va sinovlarni o’tkazadigan ASL ko’rsatiladi. Mahsulotlar uchun me’yoriy hujjatlar talablaridan kelib chiqib, sinov dasturi tuziladi.
Sinov uchun mahsulot namunalarini aniqlash va tanlash SO mutaxassislari tomonidan ariza ro’yxatga olingan kundan boshlab ikki kundan kechiktirmay joylarda amalga oshiriladi. Sertifikatlashtirish uchun bojxona nazorati ostida saqlanayotgan import qilinadigan tovarlardan namunalarni tanlab olish bojxona organi mansabdor shaxsi va tovar egasi yoki uning vakili ishtirokida SO tomonidan amalga oshiriladi. Bunda SO yoki SL vakili identifikatsiya va namuna olish dalolatnomasini uch nusxada tuzadi, uning ikkinchi nusxasi bojxona organiga topshiriladi.
Mahsulotlarni identifikatsiyalashda mahsulotning deklaratsiyalangan partiyaga tegishliligi va mahsulotning belgilangan nomga va yorliqda ko’rsatilgan ma’lumotlarga muvofiqligi vizual baholash orqali aniqlanadi. Mahsulotlarni identifikatsiya qilish va tanlash mahsulotni sertifikatlash qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi va uni identifikatsiya qilish va namuna olish dalolatnomasida rasmiylashtiriladi. Agar identifikatsiya natijalariga ko’ra, taqdim etilgan mahsulotlar vizual ko’rsatkichlarga (qo’shimcha hujjatlarda ko’rsatilgan nomi, turi, sinfi, markasi, toifasi va boshqalar) mos kelmasligi yoki sertifikatlangan mahsulotlarning standart namunalari bo’lmaganligi aniqlansa, namuna olish o’tkazilmaydi va talabnoma beruvchiga sertifikatlashtirishni rad etish asosli ravishda taqdim etiladi.
Sertifikatlash ishlari faqat qoidabuzarliklar bartaraf etilgandan va ariza qayta rasmiylashtirilgandan keyin tiklanishi mumkin. Mahsulotlarni sertifikatlashtirish sinovlaridan so’ng, talabnoma beruvchining ishtirokida SO va talabnoma beruvchi o’rtasida mahsulotlarni hisobdan chiqarish (qaytarish) to’g’risida dalolatnoma tuziladi.
Sertifikatlash uchun sinovlar akkreditatsiyalangan sinov laboratoriyalarida o’tkaziladi.
Agar uchinchi tomon sinov laboratoriyasida ma’lum ko’rsatkichlar bo’yicha sertifikatlashtirish sinovlarini o’tkazish zarurati tug’ilsa, SO buning uchun ariza beruvchining dastlabki roziligini oladi va shu bilan birga, SO subpudrat ishlari natijalari uchun to’liq javobgarlikni o’z zimmasiga oladi va O’z DSt ISO/IEC 17065 talablariga muvofiq subpudratchining malakasi va xolisligini kafolatlashi kerak.
Sertifikatlash sinovlari natijalari laboratoriyada belgilangan shaklda sinov hisobotida rasmiylashtiriladi. Sinov hisobotlari ASL rahbari tomonidan tasdiqlanadi.
Sinov hisobotlari ikki nusxada tuziladi (agar mijoz hisobotlarni taqdim etishni talab qilsa, nusxasi uning qog’oz versiyasidan olinadi va unga beriladi), ulardan biri Sertifikatlashtirish organiga yuboriladi. Sinov hisobotida mahsulotning xos sinov qiymatlari mavjud bo’lishi kerak. Hisobotda mahsulotning me’yoriy hujjatlar (MH) talablariga muvofiqligi yoki muvofiq emasligi to’g’risida xulosa taqdim etilishi kerak.
Muvofiqlik sertifikatini berish to‘g‘risida ijobiy qaror qabul qilingandan so‘ng SO 1 (bir) kun ichida https://sertifikat.tris.uz/ veb-saytida davlat yoki rus tilida muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtiradi. Buyurtmachi http://singlewindow.uz yagona axborot tizimi orqali maxsus QR-kod kiritilgan elektron shaklda muvofiqlik sertifikatini oladi.
Sertifikat faqat ro’yxatga olish raqami mavjud bo’lganda amal qiladi.
Agar ma’lumotlarni tahlil qilish natijalari salbiy bo’lsa, sertifikatlangan mahsulotlarga qo’yiladigan boshqa talablar bajarilmasa yoki talabnoma beruvchi sertifikatlashtirish ishlari uchun haq to’lashdan bosh tortsa, SO ariza beruvchiga sertifikat berishni rad etish sabablarini ko’rsatgan holda rad etish to’g’risida qaror chiqaradi. Rad etish to’g’risidagi qaror arizachiga ilova xati bilan birga yuboriladi.
Muvofiqlik sertifikatining amal qilishini to‘xtatib turish yoki tugatish:
Muvofiqlik sertifikatining amal qilishi quyidagi hollarda MSO tomonidan to‘xtatiladi:
a) inson hayoti va (yoki) salomatligi, mol-mulki, atrof-muhit, hayvon va (yoki) o‘simlik dunyosi xavfsizligiga mahsulot sabab tahdid yuzaga kelganda;
b) mahsulot texnik reglament talablariga nomuvofiq bo‘lganda;
v) sertifikatlashtirilgan mahsulotlarni davriy baholashning salbiy natijalari mavjudligida;
g) muvofiqlik sertifikatining egasi sertifikatlashtirilgan mahsulotlarni davriy baholashni o‘tkazishdan bosh tortganda;
d) mahsulotning sertifikatlashtirish vaqtida tasdiqlangan xavfsizlik ko‘rsatkichlariga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan konstruksiyasi (tarkibi) yoki uni ishlab chiqarish (tayyorlash) texnologiyasiga o‘zgartirishlar kiritilganda, agar muvofiqlik sertifikatining egasi bunday mahsulotlarni muomalaga chiqarishdan oldin mahsulotga muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtirgan MSOga yozma ravishda bunday o‘zgarishlarni tasdiqlovchi hujjatlar (konstruktorlik hujjatlari, chizmalar, spetsifikatsiyalar)ni ilova qilgan holda xabar bermaganda;
e) muvofiqlik sertifikati egasining yozma arizasi mavjud bo‘lganda;
j) muvofiqlik sertifikatining egasida menejment tizimining amaldagi muvofiqlik sertifikati mavjud bo‘lmaganda (sertifikatlashtirish sxemasida nazarda tutilgan hollarda);
z) Agentlikning Texnik jihatdan tartibga solish sohasida nazorat inspeksiyasi tomonidan muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtirgan MSOga ularning amal qilishini to‘xtatib turish to‘g‘risida taqdimnoma kiritilganda. Quyidagi hollarda tugatiladi:
a) inson hayoti va (yoki) salomatligi, mol-mulki, atrof-muhit, hayvon va (yoki) o‘simlik dunyosi xavfsizligiga mahsulot sabab tahdid tug‘dirishi tasdiqlanganda;
b) mahsulotning texnik reglament talablariga nomuvofiqligi qayta baholashda tasdiqlanganda;
v) sertifikatlashtirilgan mahsulotlarni davriy baholashning salbiy natijalari qayta mavjudligi tasdiqlanganda;
g) mahsulotning sertifikatlashtirish vaqtida tasdiqlangan xavfsizlik ko‘rsatkichlariga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan konstruksiyasi (tarkibi) yoki uni ishlab chiqarish (tayyorlash) texnologiyasiga o‘zgartirishlar kiritilganda, agar muvofiqlik sertifikatining egasi bunday mahsulotlarni muomalaga chiqarishdan oldin mahsulotga muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtirgan MSOga yozma ravishda bunday o‘zgarishlarni tasdiqlovchi hujjatlar (konstruktorlik hujjatlari, chizmalar, spetsifikatsiyalar)ni ilova qilgan holda xabar bermaganda;
d) muvofiqlik sertifikati egasining yozma arizasi mavjud bo‘lganda;
e) muvofiqlik sertifikatining egasida mavjud menejment tizimining amaldagi muvofiqlik sertifikati yangilanmaganda (sertifikatlashtirish sxemasida nazarda tutilgan hollarda);
j) muvofiqlik sertifikatining egasi va (yoki) ishlab chiqaruvchi tashkilot tugatilishi yoki sertifikat egasining tashabbusi bilan mahsulot seriyali ishlab chiqarishdan to‘xtatilganda;
z) mahsulotga taalluqli bo‘lgan texnik reglament o‘zgarganda, amal qilishi tugatilganda yoki bekor qilinganda;
i) Agentlikning Texnik jihatdan tartibga solish sohasida nazorat inspeksiyasi tomonidan muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtirgan MSOga ularning amal qilishini tugatish to‘g‘risida taqdimnoma kiritilganda.